20 Ara 2024
Dili Seven Dikenine Katlanmaz!
Joseph Tsar’ın Dil Perhizi - Dilimizdeki Üç Diken
Yazar: Rabia Yalçınkaya
Ülkemizde yabancı dil öğrenmenin sıkıntılı olduğuna önceki yazılarımızda değinmiştik. Bol jest ve mimik kullanmak, bağırmak, kulaktan dolma birkaç kelimeyi yarı Türkçe cümleleştirmek genellikle esnafın işine yarasa da eğitim veya kariyer planı olanları pek açmıyor. Özellikle son yıllarda, uzaktan çalışma ile de olsa Avrupa ve ABD’ye yüzünü dönenler için İngilizce iletişim kurabilmek olmazsa olmazlarda başı çekiyor. Sosyal medyada da akıcı İngilizce konuşmayı öğretmeyi şiar edinmiş hesaplar epey revaçta. Fakat herkes bir şey söylüyor. “Şu İngilizce ifadeyi biliyor muydun?” “O şekilde değil de şu şekilde ifade etmelisin!” “Şu ifadeyi mutlaka bilmelisin!” “O kelimeler yerine şu kelimeleri kullan!” Yâni kafalar epey karışık.
İngilizce Okulu, öğrencilerini tüm bu karmaşadan sıyırıp onlara konuşma, okuma, yazma ve dinlemeyi de kapsayacak bir şekilde, istikrar ve bilinçle dil üretmeyi öğretmek gâyesinde. Bu blog yazısını da okuyucularımıza yeni bir aydınlanma yaşatmak umuduyla yazdık.
Joseph Tsar’ın Dil Perhizi - Dilimizdeki Üç Diken
YouTuber Joseph Tsar, namıdiğer “The Speech Guy”, tıpkı birinci sınıf yayıncı, konuşmacı ve liderler gibi İngilizce ifade gücünü artırmanın yolu olarak gördüğü ve kendisine de çok daha netlik ve hatasızlıkla konuşmayı öğreten yedi aşamalı yöntemini paylaştı [1]. Bu yöntem, konuşmanı işgâl eden üç sorunu, kelime seçimini anında geliştirecek “Aha!” ânlarını ve cümlelerine sözel tazelik ve zekâ getirecek üç düşünme değişikliğini içeriyor.
Tsar’a göre birinci sorun “basmakalıp tabirleri aşırı kullanma bağımlılığı.” Basmakalıp tabirleri, sonrasında bahsettiği diğer iki sorunun temeline oturtuyor; zira gerek “dar yüzeysel kelime dağarcığı”nın gerek “düşünce tut[ama]ma”nın esas nedeni onlarla işin kolayına kaçıyor olman. Yazının sonuna Tsar’ın basmakalıp tabirler listesini ekliyorum. Basmakalıp tabirler, konuşanı nokta atışı kelimeleri bulurkenki zahmet ve vâkitten kurtarıyor. Yüzeysel kelime dağarcığında yer ettikleri için, cümle kurarken beyin onları bilinçsiz ve çabasız şekilde varsayılan olarak kullanıyor. Çok sık duyulan, görülen ya da söylenen kelimeler, ağızdan öylece çıkıveriyor. Halbuki derin kelime dağarcığında aslında bildiğin ama kullanmadığın 20.000 ilâ 35.000 kelime mevcut! Üstelik bu kelimeler, ifade gücü yüksek olan konuşmacılar kullanırken de duydukların. Tabii ki beyninin bilinçli bir tarama yapabilmesi ve konuşma motorlarının ısınması için zamana yâni düşünceyi zihninde bir süre tutmaya ihityacın var. İfade gücü yüksek konuşmacılar, anlamaya götüren tabakaları sıyırırken bir düşünceyi akılda tutabilirler. Sosyal medyadaki tek lokmalık içeriklerle de hasar alan akılda tutma becerisi yüzünden, konuşman yüzeysel ve karmaşık hızlı cevaplara hapsoluyor.
Öyleyse ifade gücü yüksek konuşma üretmeni engelleyen Tsar’ın deyişiyle “dilimizdeki üç diken”i artık biliyoruz:
Basmakalıp tabirler
Dar yüzeysel kelime dağarcığı
Zayıf düşünce tutma
Bu noktada Tsar şu soruları izleyicileri adına da soruyor: Nasıl buna geldik? Niçin bu sorunlarla uğraşıyoruz? Standart-altı konuşmam, zayıf dil girdisi yüzünden mi?
Tsar, aklındaki sorulardan hareketle kullandığı dili etkilemek, onda köklü bir değişiklik yapabilmek için mâruz kaldığı dil kaynaklarının ne kadarını değiştirmek zorunda olduğunu merak ediyor. Dilinin gizli olarak zayıf dil kaynakları tarafından nasıl işgâl edildiğinin farkına varıyor ve günde 10 dakikadan fazla maruz kaldığı dil kaynaklarını bir kağıda yazıyor. Bu kaynakların ne kadar ifade gücü ve zekice olduğunu 1’en 10’a kadar puanlıyor ve 5’ten yüksek bir dil girdisine sahip olmadığını görüyor. 5 puan ise ifade gücü olarak neredeyse ortalama bir sohbet düzeyine işaret ediyor ki bu; etkileyici, derin ve zekice bir iletişimin epey uzağında.
Tsar, tespit ettiği bu sorunlara çözüm olarak önerdiği “Aha!” ânlarını da kurallar olarak paylaşıyor. Ayrıca cümlelerini daha anlamlı ve etkileyici kıldığını gördüğü beşer dakikalık üç uygulamayı da Dil Perhizinin kilit uygulamaları olarak açıklıyor. Onlar artık sonraki yazının konusu…
En bilinen basmakalıp tabirler:
Pursue that avenue
Across the board
Time will tell
At the end of the day
Deep dive
Avoid like the plague
On the same page
In this and age
It goes without saying
On my radar
In my opinion
Me personally
Best bet
Blood, sweat, and tears
Rocket science
Take it to the next level
the Achilles heel
secret sauce
spill the beans
to say the least
Ins and outs
low-hanging fruit
Think outside the box
Get the ball rolling
In a nutshell
Ball in your court
In terms of
Piece of cake
Big picture
For all intents and purposes
Bite the bullet
Right off the bat
Kaynakça:
"I learned a system for speaking articulately" Joseph Tsar, uploaded by YouTube, 22 January 2024, https://www.youtube.com/watch?v=aw9-4BnvCQU&t=503s.
